ĐIỂM NÓNG KINH TẾ CUỐI NĂM: SỨC ÉP KÊ KHAI VÀ NỖI LO “KHÔNG DÁM” NHẬP HÀNG TẾT BÍNH NGỌ 2026

Thị trường Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 đang đứng trước những biến động khó lường. Không chỉ chịu sức ép từ chi tiêu thắt chặt của người tiêu dùng, khu vực hộ kinh doanh (HKD) cá thể – xương sống của thị trường truyền thống – còn đang đối mặt với thử thách lớn nhất từ trước đến nay: chính thức xóa bỏ thuế khoán và chuyển sang phương pháp kê khai chi tiết. Tâm lý lo ngại về sổ sách, minh bạch hóa dòng tiền đang khiến nhiều tiểu thương dè dặt, làm tăng nguy cơ thiếu hụt nguồn cung cục bộ, mặc dù mức miễn thuế đã được đề xuất nâng cao.

I. Sức Mua Thận Trọng và Lộ Trình Bình Ổn Giá

Theo khảo sát tại các chợ đầu mối và trung tâm thương mại lớn tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nhu cầu mua sắm phục vụ Tết 2026 đã bắt đầu tăng nhẹ, nhưng vẫn giữ sự thận trọng đặc trưng của giai đoạn hậu khủng hoảng kinh tế.

• Tăng trưởng chậm rãi: Dự báo từ Sở Công Thương Hà Nội cho thấy, nhu cầu mua sắm dịp Tết Bính Ngọ 2026 có thể tăng từ 3% đến 20% so với ngày thường, tập trung vào nhóm hàng thiết yếu. Các mặt hàng như gạo, thịt lợn, rau củ quả, bánh mứt kẹo vẫn là chủ lực.

• Chiến lược giữ giá: Để duy trì sức mua, các hệ thống bán lẻ lớn như Co.op Mart, WinMart, AEON đã chủ động dự trữ nguồn hàng tăng 10% - 20% so với năm trước và cam kết bình ổn giá. Tuy nhiên, áp lực từ chi phí logistics và tỷ giá hối đoái vẫn là rào cản lớn, buộc nhiều doanh nghiệp phải hy sinh một phần lợi nhuận để giữ giá bán cạnh tranh.

• Xu hướng tiêu dùng: Người dân có xu hướng tìm kiếm hàng hóa tại các kênh phân phối hiện đại và các điểm bán bình ổn giá, nơi chất lượng và nguồn gốc được kiểm soát chặt chẽ hơn.

---

II. Nỗi Lo Kê Khai: Gánh Nặng Thủ Tục và Rủi Ro Thuế

Kể từ ngày 01/01/2026, toàn bộ hộ kinh doanh (HKD) trên cả nước sẽ chính thức xóa bỏ hình thức thuế khoán và chuyển sang phương pháp kê khai, tự nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế. Sự chuyển đổi này đang tạo ra một "điểm nghẽn" tâm lý trong giai đoạn chuẩn bị hàng Tết, đặc biệt với những HKD có doanh thu từ trên 200 triệu đồng/năm.

1. Áp lực Minh bạch Hóa Dòng Tiền

• Ghi chép và hóa đơn: Thay vì nộp thuế khoán ổn định hàng năm, HKD phải thực hiện kê khai 2 lần/năm và được khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử có mã. Điều này tạo gánh nặng lớn lên các hộ kinh doanh vốn quen với sổ sách thủ công, dễ dẫn đến sai sót khi kê khai doanh thu – chi phí hàng ngày.

• Lúng túng về chi phí: Nhiều hộ kinh doanh lo ngại về cách xử lý lượng hàng tồn kho không có hóa đơn khi chuyển sang kê khai. Nếu không lưu trữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ đầu vào, HKD có thể bị từ chối khấu trừ chi phí, dẫn đến việc nộp thuế cao hơn thực tế.

2. Dè dặt Nhập Hàng: Tâm lý Sợ Sai Sót

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, cho rằng nhiều HKD muốn tuân thủ nghĩa vụ thuế, nhưng lo ngại bị truy thu khi doanh thu kê khai cao hơn mức khoán trước đây.

• Rủi ro tài chính: Việc nhập một lượng lớn hàng hóa phục vụ Tết đồng nghĩa với việc gia tăng các giao dịch cần xuất hóa đơn và kê khai chi phí. Tâm lý chung là thà chấp nhận rủi ro thiếu hàng còn hơn đối mặt với mức phạt hành chính lên đến 20 triệu đồng nếu kê khai sai hoặc chậm nộp tờ khai.

• Hậu quả thị trường: Sự dè dặt này có thể dẫn đến việc các mặt hàng đặc trưng (trừ nhóm bình ổn giá) có thể thiếu hụt cục bộ hoặc bị đội giá nhẹ tại các chợ truyền thống do nguồn cung bị cắt giảm so với dự báo nhu cầu tăng từ 10-20%.

---

III. Chính Sách Hỗ Trợ và Lời Khuyên Chuyên Gia

Trước tình hình này, Chính phủ và cơ quan thuế đã có nhiều động thái nhằm hỗ trợ khu vực HKD chuyển đổi thành công.

1. Nâng Ngưỡng Miễn Thuế

Bộ Tài chính đã đề xuất nâng mức doanh thu miễn thuế cho HKD lên 500 triệu đồng/năm (thay cho mức đề xuất 200 triệu đồng/năm). Điều này dự kiến sẽ giúp khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh (chiếm khoảng 90% tổng số HKD) không phải nộp thuế, từ đó giảm bớt gánh nặng tâm lý cho phần lớn tiểu thương.

2. “Cầm Tay Chỉ Việc” và Ứng dụng Công Nghệ

• Hỗ trợ công nghệ: Các địa phương đang tăng tốc hỗ trợ chuyển đổi số. Đơn cử, Hà Nội chuẩn bị ra mắt ứng dụng AI để hỗ trợ 356.000 HKD kê khai thuế.

• Lộ trình kê khai: Theo quy định mới, HKD có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm vẫn được miễn thuế GTGT và TNCN, nhưng vẫn phải kê khai 2 lần/năm để xác định nghĩa vụ thuế.

Lời khuyên từ chuyên gia: Các HKD cần chủ động cập nhật thông tin, đăng ký chữ ký số cá nhân và tham gia các khóa đào tạo miễn phí do Cục Thuế địa phương tổ chức. Việc chuyển đổi sang kê khai không chỉ tăng tính minh bạch mà còn giúp HKD kiểm soát dòng tiền tốt hơn và dễ tiếp cận vốn tín dụng trong tương lai.

Tết Bính Ngọ 2026 không chỉ là mùa kinh doanh, mà còn là cột mốc lịch sử đánh dấu sự chuyển mình bắt buộc của hàng triệu hộ kinh doanh Việt Nam sang phương thức quản lý tài chính hiện đại và minh bạch hơn.